Quercetine, wat is het en waar is het goed voor?

Het woord quercetine -spreek je uit als kersetine- hoort. Toch is er een grote kans dat je dit veelzijdige nutriënt onbewust dagelijks inneemt. De antioxidant verstopt zich namelijk in veel verschillende soorten voedingsmiddelen.

Zo biedt die ene mooie heldere appel die je tijdens je pauze eet veel meer dan alleen een aangename smaak. Of wat dacht je van die aantrekkelijke rode ui die je toevoegt als smaakmaker in je salade; ook daarin bevindt zich quercetine. Deze stof biedt een overweldigende toegevoegde waarde aan je dagelijkse groente en fruit. Net als veel andere flavonoïden komt quercetine in de natuur gebonden aan bepaalde suikers voor, dus als glycoside. Quercetine is dan de aglycon-vorm van een aantal flavonoïde glycosiden.

De flavonoïde glycosiden hebben dezelfde structuur als quercetine, met als verschil dat ze een specifiek suikermolecule hebben op de plaats van een van quercetines hydroxylgroepen op de centrale ring (C-ring). Dit verandert de activiteit van het molecule dramatisch. In combinatie met rhamnose, rutinose, galactose en glucose vormt quercetine respectievelijk de glycosiden quercitrine (in citrusvruchten, boekweit en uien), rutine, hyperoside en isoquercetine.

Positieve effecten van polyfenolen uit de voeding

Polyfenolen zijn een grote groep natuurlijke stoffen die gevonden worden in planten en gekenmerkt worden door de aanwezigheid van meer dan één fenoleenheid per molecule. Polyfenolen worden over het algemeen onderverdeeld in lignanen, cumarinen, stilbenen, flavonoïden, neoflavonoïden, isoflavonoïden, chinonen, hydrolyseerbare en gecondenseerde tanninen.

Polyfenolen zijn de meest overvloedige antioxidanten in ons dieet en beschermen celbestanddelen als dusdanig tegen oxidatieve schade. Oxidatieve schade wordt vaak in verband gebracht met degeneratieve ziekten. Cacao is een rijke bron van flavanolen. Veel chocoladefabrikanten verwijderen echter de flavanolen omdat ze bitter smaken. Consumenten weten dit niet omdat dergelijke informatie niet op het etiket hoeft te worden vermeld.

Resveratrol: Wat is het precies en wat doet het?

Resveratrol is een vetoplosbaar polyfenol (subgroep stilbenoïden) dat planten aanmaken ter bescherming tegen schimmels, virussen, bacteriën, insecten, uv-straling en beschadiging. Resveratrol heeft onder meer antioxidatieve, ontstekingsremmende, antivirale, antibacteriële en neuroprotectieve (zenuwweefselbeschermende) eigenschappen. Resveratrol activeert het enzym SIRT-1 (sirtuïne-1) met metabole effecten die vergelijkbaar zijn met calorierestrictie. Calorierestrictie is geassocieerd met een langer en kwalitatief beter leven en verlaging van de kans op kanker, neurodegeneratieve ziekten, auto-immuunziekten, hart- en vaatziekten, overgewicht/obesitas, leververvetting, metabool syndroom en diabetes type 2.

Resveratrol komt onder meer voor in de schil van druiven De concentratie hangt sterk af van de soort druiven, de geografische locatie en de blootstelling aan schimmelinfecties. Het esveratrolgehalte in wijn hangt daarbij ook nog af van de fermentatietijd Rode wijn bevat tussen 0,2 en 5,8 mg/L, terwijl witte wijn veel minder bevat. Dit komt doordat de fermentatie van rode wijn gebeurt in aanwezigheid van de schil van de druiven, terwijl dit bij witte wijn niet het geval is. Resveratrol die commercieel verkrijgbaar is wordt vooral geïsoleerd uit Japanse duizendknoop (Polygonum cuspidatum)

Wat doet bèta-caroteen in het lichaam?

Bètacaroteen behoort tot de plantaardige carotenoïden; pigmenten die fruit en groenten geel, oranje en rood kleuren. Enzymen in het spijsverteringskanaal zetten een deel van het bètacaroteen om in vitamine A. Behalve een bouwstof voor vitamine A is bètacaroteen een belangrijke antioxidant en activeert bètacaroteen het immuunsysteem.  Bètacaroteen verhoogt de weerstand van de huid en is van belang voor het beschermen van de huid tegen de zon en UV straling, is essentieel voor het gezichtsvermogen en voor een normale groei en ontwikkeling, en voortplanting.

Bètacaroteen is een precursor voor vitamine A (retinol) en wordt daarom ook wel provitamine A genoemd. Het komt onder andere voor in groenten en gele of oranje vruchten, waar het (deels) voor de kleur verantwoordelijk is. De bètacaroteenmolecule bestaat ruwweg uit twee retinolmoleculen die aan elkaar gekoppeld zijn.

Het kan in de lever opgeslagen worden vanwaaruit het als het nodig is beschikbaar komt voor de aanmaak van vitamine A. Te veel vitamine A is schadelijk, dit in tegenstelling tot een overmaat aan caroteen. Wel zijn er bedenkingen bij consumptie door rokers. Een Fins en een Amerikaans onderzoek leggen bij hoge doses een relatie met (acceleratie van) longkanker.[

Salvestrolen hebben een beschermende werking tegen kanker

Salvestrolen zijn specifieke fytonutriënten (fytoalexinen) die vroeger volop in onze groenten en fruit voorkwamen, maar nu alleen nog in relevante hoeveelheden aanwezig zijn in biologische groenten en fruit. Fytoalexinen zijn plantaardige afweerstoffen die de plant beschermen tegen schimmels, virussen, bacteriën, UV-licht en insecten. De plant maakt ze alleen in grotere hoeveelheden aan als dit noodzakelijk is. Aangezien gangbaar geteelde groenten en fruit worden bespoten met fungiciden en andere bestrijdingsmiddelen, hebben deze meestal een laag gehalte aan fytoalexinen. Dit is ongunstig voor de mens aangezien bepaalde fytoalexinen (salvestrolen genoemd) ons beschermen tegen kanker. Salvestrolen worden na opname in tumorcellen omgezet in een toxische stof waardoor de tumorcellen vernietigd worden (via apoptose). Het enzym dat hiervoor nodig is (het cytochroom P450-enzym CYP1B1) is actief in (pre)cancereuze cellen (alle typen kanker). Salvestrolen hebben een sterke tumorselectieve activiteit en laten de meeste gezonde lichaamscellen ongemoeid. Bovendien zijn salvestrolen niet toxisch, ook niet in hoge doseringen, en kunnen ze naast alle reguliere kankerbehandelingen worden ingezet.

Selenium in voeding en voedingssupplementen

Selenium is een belangrijke antioxidant en bindt en verwijdert zware metalen. Het spoorelement is essentieel voor de jodiumstofwisseling en de synthese van schildklierhormoon. Daarnaast is selenium belangrijk voor de groei en het goed functioneren van hersenen, zenuwstelsel en immuunsysteem. Selenium beschermt tegen ouderdomsverschijnselen, houdt de spieren gezond, verhoogt de weerstand van het organisme, beschermt tegen kanker en ondersteunt hart en bloedvaten. Een lage seleniuminname komt in Nederland veel voor, onder meer bij vegetariërs.

Seleniumsuppletie bij onderstaande indicaties is met name geïndiceerd als sprake is van een (ernstig) verlaagde seleniumstatus en/of verhoogde seleniumbehoefte (bijvoorbeeld door toxische belasting en/of medicijngebruik)

Waarom je vitamine E nodig hebt

Vitamine E is een vitamine die bestaat uit een mengsel van acht verschillende, vetoplosbare stoffen: vier tocoferolen en vier tocotriënolen. De actiefste component is α-tocoferol. Daarnaast zijn er de bèta-, gamma- en delta-tocoferol evenals de alfa-, bèta-, gamma- en delta-tocotriënol. Vitamine E is een antioxidant.

Belangrijke bronnen van vitamine E zijn plantaardige olie (in het bijzonder tarwekiemolie), noten en bladgroenten. Kiwi bevat het meeste vitamine E van alle vruchten. Het is met name een vetarme vitamine E-bron. Voor vitamine E in voedingssupplementen is er een verschil tussen de natuurlijke en synthetische vorm, wat te maken heeft met de verschillende stereo-isomeren van alfatocoferol. Het in het laboratorium vervaardigde all-rac-alpha-tocoferol (vroeger dl-alpha-tocoferol) is een racemisch mengsel van alle acht stereo-isomeren van alfatocoferol, terwijl vitamine E in natuurproducten slechts een van de acht stereo-isomeren van alfatocoferol, bevat, namelijk de enige vorm van alfatocoferol die in het lichaam biochemisch actief is: RRR-alpha-tocoferol (vroeger d-alpha-tocoferol genoemd).